1- Parmak izi Geliştirme Çözümleri
Kriminal Laboratuvarlarda incelenen delillerden alınan parmak izi, bir suçluyu bulmada en önemli unsurların başında gelir. Bu sebeple deliller üzerinden alınacak parmak izlerinin kusursuz bir şekilde geliştirilip veri tabanı ile karşılaştırılması oldukça önemlidir.
Parmak izi hakkında:
Vücudumuzu kaplayan deri, el parmakları ve avuçların iç yüzeyi ile ayak parmakları ve ayak tabanında bir kısım çizgiler meydana getirir.Kabartma bir çizgi olan bu hatlara papil hatları denir. Papiller üzerinde ise por denilen gözenekler bulunur. Bu gözenekler terleme fonksiyonu ile üretilen ter sıvısının dış ortama çıkışını sağlar.
Parmakların birinci boğumu ile tırnak ucu arasında kalan papil hatlarının yüzeylere teması sonucu yüzeyler üzerinde oluşturdukları izlere parmak izi denir. Bir insanın parmak izleri ana rahmindeyken oluşur. Aynı genetik bilgiyi taşıyan tek yumurta ikizleri de dahil olmak üzere her insanın parmak izi farklıdır. Bu sebeple bireyleri ayırmada parmak izi oldukça etkili bir yöntemdir. Parmak izi terimi temas yüzeylerindeki tüm izleri içermektedir.
Parmak izleri neden delil olarak kullanılabilmektedir?
Kriminalistik biliminin alt disiplinlerinden biri olan parmak izi suçluların ortaya çıkarılmasında büyük önem taşımaktadır. Nitekim maddi ipuçlarından (delilden) sanığa gitmede soruşturmacıların en önemli yardımcılarından birisi de parmak izidir.
Kişinin kimliğinin tespit edilmesinde parmak izlerinin değişmezlik özelliği, benzemezlik özelliği ve sınıflandırılabilir olma özelliği sayesinde yargı tarafından objektif, maddi bir delil olarak kabul edilir.
Parmak İzi Tipleri
Parmakların plastik bir yüzeye sıkıca bastırılmaları sonucu ortaya çıkar. Temas yüzeyinde negatif yönlü bir iz bulunmaktadır.Plastik izler: yeni boyanmış bir yüzeyde, zarf ya da pullar üzerinde bulunan yapışkan yüzeyde, çikolata gibi el ısısında kolaylıkla eriyen maddeler üzerinde, yapışkan bantlarda, kalın toz tabakalarında, plastik patlayıcılarda, sertleşmemiş macunlarda, yumuşak mumlarda, bal mumlarında, katı yağda, unda, sabunda, yapışkan yağ tabakaları üzerinde, makine yağında, tutkal katran, resin, kil gibi maddeler üzerinde gözlenebilir.
b) Görülebilir Parmak İzleriEn sık rastlananı tozlu parmak izidir. Parmak ince bir toz tabakasına sürüldüğü zaman bir kısım toz parmak üzerine yapışır. Bunun hemen arkasından parmak temiz bir yüzeye bastırılırsa oldukça iyi tanımlanabilen bir parmak izi ortaya çıkar. Oldukça belirgindir. Parmaklar tozdan başka organik boya maddeleri, mürekkep, un, yüz pudrası, yağlar, çeşitli izolasyon maddeleri gibi farklı maddelere bulanmış olabilir. Kana bulanmış parmak izleri her zaman çok belirgin değildir ve kimlik tanımlanması amacı ile pek kullanışlı değildir.
c) Görünmez (Latent) Parmak İzleri
Bu tarz izler parmak ucuna bulaşmış çok az miktardaki yağ, tatlı ya da kir gibi bir maddenin temas yüzeyine bulaşması sonucu ortaya çıkar.Latent, kelime anlamı itibariyle “saklı veya görünür olmayan” demektir. Ancak latent kavramının parmak izi literatüründe görünmez parmak izleri ile birlikte, görünür parmak izlerini de içerisine alan “olay yeri izi” kavramının karşılığı olarak kullanılışına da rastlanmaktadır. Görünmez parmak izleri, adından da anlaşılacağı üzere, doğal haliyle çıplak gözle görülemeyen veya kısmen görülebilmesine rağmen hakkında değerlendirme yapılamayan parmak izleridir. Bu sebeple görünürlüklerinin artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Duyulan bu ihtiyaca bağlı olarak, parmak izi belirleme (görünür hale getirme) metotları geliştirilmiştir.
Görünmeyen parmak izleri, ışık kaynağı kullanılarak yeri tespit edildikten sonra, delilin bulunduğu zeminin özelliğine göre ya olay yerinde tozlama yapılarak ya da laboratuvara götürülerek yine zemin özelliğine göre birtakım fiziksel veya kimyasal yöntemler kullanılarak geliştirilmektedir.
Parmak izi incelemesi yapılacak yüzeyler genel olarak gözenekli ve gözeneksiz olmak üzere ikiye ayrılır.
Gözenekli yüzeyler kâğıt, karton, işlenmemiş ahşap malzemeler gibi sıvıyı emme özelliğine sahiptirler. Amino asit kullanılarak parmak izi bulma teknikleri gözenekli yüzeyler için uygundur çünkü amino asitler emildiğinde hareket etmeye değil sabit kalmaya eğilimlidirler.
Gözeneksiz yüzeyler metal, plastik, işlenmiş cilalı ahşap malzeme, naylon gibi sıvıyı emme özelliği olmayan yüzeylerdir. Gözeneksiz yüzeyler nem geçirmezler ve genelde cilalı gibi görünürler. Bu tarz malzemeler üzerindeki latent parmak izleri zarar görmeye elverişlidirler çünkü parmak izi malzemenin dış yüzeyinde bulunur. Siyanoakrilat (Süper Glue) kullanarak parmak izi bulma teknikleri gözeneksiz yüzeyler için uygundur. Ayrıca, özel tozlar kullanılarak gözeneksiz yüzeylerdeki latent parmak izleri görünür hale getirilebilir.
EMT Elektronik 15 yılı aşkın süredir latent parmak izlerini geliştirmek için çeşitli çözümler üretmektedir. Bu çözümler ninhydrin kabin ve süper glue kabindir. Tozlama kabini ise tozlama yöntemiyle parmak izi geliştiren kullanıcının sağlığını korumak amacıyla geliştirilmiş bir kabindir. Kabinler genellikle kriminal laboratuvarlarda, kolluk kuvvetlerinde, kimya laboratuvarlarında kullanılmaktadır.